Diverse vormen van yoga
Yoga is het Sanskriet woord voor ‘Juk’. Het juk is het verbindingsstuk waarmee het gewicht (belang) over twee kanten, gelijkmatig, wordt verdeeld. Via een juk wordt de last gelijk verdeeld over verschillende trekdieren. Vroeger droegen mensen ook hier twee emmers water aan een juk dat over de schouders hing.
Bijna alle re-ligies (re ligare: letterlijk weer verbinden) gaan erover dat geest/ziel en lichaam, bewustzijn en materie, ….. op aarde met elkaar verbonden horen te zijn. Yoga is eigenlijk voornamelijk een praktische methode om dat te leren doen. Zoals binnen het Christendom veel verschillende kerken zijn ontwikkeld, zo hebben de Indiërs verschillende yoga-stromingen.
Kracht van adem
Bijna alle yoga-stromingen werken met de kracht van de adem. Via de adem kan een mens contact krijgen met grote krachten. Daar zijn risico’s aan verbonden.
In de Indiase cultuur werd doodgaan niet als een ramp beschouwd. Omdat men in reïncarnatie gelooft, vindt men het niet zo erg als het lichaam niet lang mee gaat. Men kan immers altijd weer terugkomen in een nieuw lichaam. Omdat in India de levensomstandigheden vaak moeizaam zijn, heeft men dan bovendien in een volgend leven altijd de kans om op een betere plaats geboren te worden. Soms kan dat een heel aantrekkelijk idee zijn.
Het lichaam, dat wij als onze aardse werkelijkheid beschouwen, beschouwen zij veelal als Maya, een illusie, iets dat er niet echt toe doet. Het hangt maar van je doel af, wat goed is om te doen. Een aantal yoga-stromingen gaat gedeeltelijk ten koste van de lichamelijke gezondheid. Het doel is ‘geestelijke verlichting’ of ‘extase’ en dat hoeft niet noodzakelijkerwijs op aarde in een lichaam te zijn.
Verschillen
De Taoïsten daarentegen streefden ook naar geestelijke verlichting, maar dan wel op aarde en in een zo gezond mogelijk en lang mogelijk levend lichaam. Er zitten veel overeenkomsten tussen deze twee stromingen – China en India grenzen dan ook al eeuwen aan elkaar. Tussen de Chinese Chi Kungs, Tao Yin en de Indiase Yoga oefeningen, zitten veel overeenkomsten met dien verstande dat over het algemeen de Taoïstische oefeningen meer op een optimale lichamelijke gezondheid en kracht zijn gericht en de voorkeur verdienen. Dit zelfde met andere woorden gezegd: de Indiërs willen naar de hemel toe, en de Taoïsten willen de hemel op aarde brengen en hier beleven.
Yoga, drie oorspronkelijke hoofdvormen
Bhakti yoga legt de nadruk op overgave aan het goddelijke.
Jnana yoga ziet vooral het belang van het verkrijgen van kennis.
Karma yoga richt zich op het uitdrukken van yoga in de handeling, in het dagelijks leven.
Hathayoga
Hathayoga is de meest lichamelijk gerichte yogavorm die de Indiërs kennen. Het doel is om door stil te zitten, de geest tot rust te brengen en zich zo alleen te concentreren op het Eeuwige of God. Het combineert het aandachtig volgen van de adem en het zo tot rust brengen van de ademhaling en geest met het stilzitten in verschillende houdingen, die in het Sanskriet asana’s worden genoemd. Er zijn vele verschillende asana’s. De meest bekende asana is wellicht de Lotushouding.
De Lotus is een soort waterlelie en wordt geassocieerd met een aantal dingen.
1. de voeten van God
2. de zetel van Brahma
3. het Kruinchakra
Lotushouding
Bij de Lotushouding rusten de voeten met de voetzolen naar boven in de liezen, de knieën op de grond, terwijl men met een kaarsrechte rug zit. De oogleden gesloten en de ogen daaronder gericht op het punt tussen de wenkbrauwen. Het idee is dat deze houding de mens helpt zich via de ruggengraat te verbinden met God en de goddelijke energie. Deze vorm van zitten is een vrij grote belasting voor westerse knieën. Bovendien is deze houding voor vele westerlingen erg lastig. De halve Lotushouding is de houding waarbij de ene voet in een lies rust en de andere onder de knie van het andere been. Meestal zal men de handen in een bepaalde houding op de knieën laten rusten.
Mudra is het Sanskriet woord voor de houding van de handen. De Surya-Namaskar is een opeenvolgende serie asana’s die men bij het opkomen van de zon kan doen om de Zon en de nieuwe dag te begroeten. Surya is het Sanskriet woord voor zon en Namaskar is het woord voor groet.
Het zal van de visie van de yogadocent afhangen hoe de Hathayoga lessen worden gegeven. Men kan zich op verschillende manieren in verbinding stellen met de God of de Spirituele wereld, de Kosmos, het Licht of hoe men het maar wil noemen. Men kan dat doen door het licht in zichzelf en zijn lichaam uit te nodigen en stevig geaard te blijven, of door met de focus van de aandacht het lichaam te verlaten en a.h.w. naar het licht toe te vliegen. Dat voelt vaak veel zweveriger omdat men in wezen een beetje uittreedt. Soms kunnen zich dan problemen voordoen met “het terugvinden van het lichaam”.
Kryayoga
Kryayoga is ontwikkeld door Yogananda. Yogananda kwam uit India naar het Westen, schreef een aantal boeken speciaal voor ons westerlingen om de wijsheden uit zijn cultuur met ons te delen. Zijn meest bekende boek is zijn autobiografie. Kryayoga is een yogavorm die het meest aan onze cultuur is aangepast. Er zitten veel facetten van de hathayoga in. Er zijn in Nederland groepen waarbij je ingewijd kunt worden in de geheimen van Kryayoga.
Ajnayoga
Ajna is het Sanskriet woord voor “het derde oog”, het voorhoofdschakra. Dit is een vorm van yoga waarbij men zelf heel goed geaard moet zijn, omdat anders de kans bestaat dat men er verder door van zijn eigen lichaam vervreemd raakt en nogal gaat zweven.
Karmayoga
Karma is het Sanskriet woord voor “doen” of “actie”. Het idee erachter is dat men door zijn daden zich kan verbinden met het goddelijke: zodra men zijn eigen daden en de resultaten ervan opdraagt aan God, dan verbindt men zich minder met het kleine “ego”. Bij deze vorm hoort ook het begrip: Seva, het Sanskriet woord voor “Belangenloze Dienstbaarheid”. Men kan zich van zichzelf bevrijden door zich belangenloos dienstbaar op te stellen aan de idealen van God voor de gemeenschap. Je zou kunnen zeggen dat o.a. het Leger des Heils eigenlijk aan karmayoga doet. In Baghwan-Rajneesh-Osho-kringen wordt deze vorm “worshippen” genoemd. Bij Guru May, Ramana Maharishi, Sai Baba, en Babaji heet het Seva.
Tantrayoga
Tantra is de weg van de volledige acceptatie van alles. Het idee erachter is: Alles is God, dus alles is. Omdat met name “seks” en alles wat daarmee te maken heeft, in de meeste culturen met taboe is omgeven, en Tantra ook dit taboe doorbreekt door het volledig te accepteren, wordt Tantra in het Westen meestal met seks en seksuele uitspattingen geassocieerd. En gaan tantracursussen regelmatig voornamelijk over vrijen. Dat is jammer, want Tantra omvat veel meer dan alleen seks, en beelden van vrijende mensen of goden. (Een Tantra-tempel heeft over het algemeen maar een paar van die beelden, maar net die beelden doen het goed in het Westen. Het zijn meestal de enige die hier worden getoond.)
Het gaat erom om volledig en van harte JA te leren zeggen tegen het leven en alles wat ermee samenhangt. Eigenlijk hetzelfde als het bijbelse “Oordeelt niet opdat gij niet beoordeeld worde”.
Nu geldt de seksuele energie als de grootste scheppende kracht die de mens in dit leven is gegeven. Men kan er letterlijk zelf nieuw leven mee scheppen en zich zo een beetje als een “God die het leven schept” gedragen. Het idee is dus ook dat wanneer men die kracht leert beheersen (dat is iets anders dan uitleven of onderdrukken) men ook zijn eigen leven en gezondheid kan herscheppen.
Pranayoga
Prana heeft verschillende betekenissen. Met Prana wordt over het algemeen de ongedifferentieerde oerenergie bedoeld, die meestal wordt vertaald met ‘Ether’ (het woord etherisch is daarvan afgeleid). Het is echter ook een van de Indiase elementen; dan wordt Prana vaak vertaald met Lucht. Als het element Ether wordt het verder verdeeld in vijf verschillende soorten. Pranayoga is een vorm van yoga waarbij men zich verbindt met de oerenergie, en zijn eigen celbewustzijn. Het gaat over het leren voelen, waarnemen en onderscheiden van energie en energiestromen in alle cellen van het eigen lichaam.
Raja-yoga
Raja is het Sanskriet woord voor vorst, koning, of keizer. Het doel van deze yoga is om de leiding over je leven in handen te geven van je ‘Hoogste’ Zelf, zodat die als een soeverein vorst over je eigen lichaam en geest, liefdevol en wijs kan heersen.
Centrale vragen daarbij zijn:
1. Wie ben ik?
2. Waar kom ik vandaan?
3. Wie is God?
4. Waar ga ik naar toe? 
Kundaliniyoga
Er zijn Yoga-ademtechnieken die de Kundalini-energie vrijzetten. Kundalini is een woord voor de seksuele, sterk polaire energie. Het is een rauwe, vurige, vrij agressieve kracht die verder verfijnt of getransformeerd kan worden tot scheppende en ook helende kracht. Bij een ongecontroleerd vrijkomen van deze energie kan deze zelfs psychoses veroorzaken, en kunnen mensen helemaal in de war raken. De God Shiva, de god van schepping en vernietiging, wordt beschouwd als de heerser over deze kracht.
Kundalini is dus een hele sterke kracht die zowel kan scheppen (helen) als ook kan vernietigen. Als men zich hiermee bezig zou houden, dan speelt men letterlijk met vuur en loopt men dus het risico zich stevig te branden.
Vipassana-yoga
Vorm van Yoga waarin men de bewegingen zoveel mogelijk vertraagt. Het wordt vaak gecombineerd met een periode waarin men in stilte blijft en niet praat. Langzame bewegingen vragen veel concentratie en dat helpt om bewuster in het hier en nu aanwezig te worden. Liefdevolle Aanwezigheid en Aandacht zijn ook hier sleutelbegrippen. Er zijn zoveel overeenkomsten met de Zazen-oefeningen dat ik het verschil ertussen niet zou kunnen beschrijven. Vipassana stamt uit India, en Zazen heeft haar wortels in Japan en China en deze culturen hebben al zo lang contact met elkaar dat het ook best mogelijk is dat de oefeningen van dezelfde wortels stammen.
Autogene Training
Autogene training wordt ook wel de yoga van het Westen genoemd. Het is een methode van concentratieve zelfontspanning. Waarbij men afwisselend al zijn spieren spant en ontspant.
Deze door J.H. Schultz rond 1910 ontwikkelde ontspanningsmethode is met name gericht op het kalmeren van het autonome zenuwstelsel. De methode maakt gebruik van een soort zelfhypnose, die na voorafgaande training op ieder gewenst moment kan worden toegepast. Hierdoor kan in korte tijd een toestand van diepe ontspanning worden opgeroepen.
Tao Yin
Een soort Chinese Yoga, die de basis vormt voor de ontwikkeling van de lichaamsbeheersing die nodig is bij alle Chinese en Japanse vechtsporten. Deze oefeningen zijn veel specifieker op het verzamelen van kracht en energie gericht dan de Indiase vormen van yoga.
Op deze pagina kunt u meer lezen over
.