Digital health voor blinde en slechtziende mensen
Van welk spoor vertrekt de trein, is de melk nog houdbaar en wie staat er voor de deur? Voor mensen die goed kunnen zien zijn dit non issues: je kijkt en je weet het. Voor mensen met een visuele beperking, mensen die slecht zien of zelfs volledig blind zijn, is dat een ander verhaal. Traditionele hulpmiddelen zoals een tast stok, pratend horloge of brailleleesregel bestaan al decennia, maar het aanbod van technologische innovaties gericht op deze doelgroep groeit ook. Welk van deze digitale oplossingen zijn veelbelovend? En waar moeten ontwikkelaars van producten voor blinden en slechtzienden op letten zodat het digital healthDigitale kloof dichten
Hans Scholten is programmamanager cliënten ICT & Domotica bij Bartiméus. Dat is een Nederlandse organisatie voor dienstverlening aan mensen die slechtziend of blind zijn met vestigingen op zestien locaties door heel het land. Bij Bartiméus houden we de digital health ontwikkelingen goed in de gaten, omdat we als kennisinstituut onze advisering op peil willen houden. Technologische diensten en hulpmiddelen zijn voor mensen met een handicap heel belangrijk. Ze vormen een kans, maar tegelijkertijd ook een bedreiging: als zij er niet mee kunnen werken bestaat de kans dat ze daardoor juist verder achterraken. Bartiméus wil dat risico op een digitale kloof op verschillende manieren dichten.
Verbeteren van mobiliteit
Nieuwe technologie voor blinden en slechtzienden wordt vooral ingezet in gebieden waar het gemak (en de nood) het grootst is, zoals beweging en mobiliteit, zelfstandig reizen met het openbaar vervoer, en het herkennen van mensen en emoties. En daarnaast het mogelijk maken van allerlei huis-tuin en keukentaken.
Rondom mobiliteit en reizen zijn er onder andere al talloze apps op de markt die helpen bij het navigeren. Naast de veel gebruikte Google Maps of Apples Kaarten met spraakbesturing is de Nederlandse app GoOV een goed voorbeeld. GoOV is een app waarop mensen hun route kunnen plannen en indien gewenst een helpdesk mee kunnen laten kijken. Als de route ineens afwijkt, gaat er bij de centrale een seintje af en nemen ze contact op. Bijvoorbeeld omdat je in de bus de verkeerde kant op zit. 
Aira
Het Amerikaanse bedrijf Aira heeft ook als doel om blinden of slechtzienden door middel van een slimme bril te ondersteunen onderweg. Vorige maand haalde de startup nog 12 miljoen euro op. Het idee achter Aira is dat een blinde of slechtziende via de camera in een bril als Google Glass of Vuzix de omgeving kan laten zien aan een menselijke agent, die op afstand en alleen wanneer nodig kan helpen met het lezen van borden, vinden van omleidingen of winkelen.
Google Tango
Een stap verder gaat Google met Tango. Dat is een combinatie van hardware (sensoren en cameras) en software in een smartphone waarmee realtime 3D beweging geregistreerd en in kaart gebracht wordt. De telefoon maakt iedere seconde een kwart miljoen metingen en update op die manier de positie en houding van de smartphone. Op basis van al die data kan er een simpele 3D weergave van de omgeving worden gemaakt terwijl iemand door een ruimte loopt. Volgens Google kan Tango specifiek worden ingezet voor mensen met een visuele beperking. Op dit moment twee telefoons van Lenovo en Asus op de markt die de Google Tango software gebruiken.
Eind 2017 vernamen we het volgende:
Tango zal worden vervangen door ARCore. Google heeft alle geleerde lessen over augmented reality in ARCore gestopt. ARCore zal grotendeels hetzelfde werken als Tango, maar dan zonder extra sensoren op de achterzijde van het toestel. Hiermee kunnen ook bestaande toestellen gebruik maken van ARCore. Dat is natuurlijk een groot voordeel voor consumenten.
ARCore is de tegenhanger van ARKit van Apple, waar ook al augmented reality applicaties mee kunnen worden ontwikkeld en afgespeeld op IPhones.
Gezichtsherkenning
Ik kan zien dat er iemand voor mijn neus staat, maar ik kan je niet vertellen wie het is, vertelt Tim in t Veld. Net als veel mensen met een visuele beperking kan hij gezichten van mensen niet herkennen, laat staan de emoties op hun gezicht bepalen. Wereldwijd zijn er veel bedrijven zich bezighouden met technologie voor gezichtsherkenning (facial recognition), en die innovaties vinden ook hun weg naar mensen met een visuele beperking.
Apps die producten herkennen op basis van beelden van een smartphone camera zijn er volop. De Britse app Blippar herkent talloze objecten, geeft je als gebruiker informatie en fun facts, en herkent zelfs gezichten van ruim 70.000 bekende mensen. Maar dat maakt de app nog niet geschikt voor blinden of slechtzienden. De app heeft geen spraakondersteuning, een belangrijke voorwaarde voor gebruik voor visueel beperkten, aldus Scholten.
Marsmannetje
Tim in t Veld volgt een master business informatics en voert op dit moment bij Bartiméus een afstudeerproject uit over indoor navigatie. In 2014 bedacht hij FaceSpeaker. Zijn prototype bestond uit een laptop met een klein, via Bluetooth verbonden toetsenbord en een bril met camera. Zodra een bekend gezicht (vooraf ingevoerd in de FaceSpeaker software op de laptop) verschijnt, krijgt de drager daar een melding van. FaceSpeaker bleek in de praktijk geen haalbare oplossing, vertelt In t Veld. De struikelblokken waar hij destijds tegenaan liep, herkent hij op dit moment echter nog steeds bij nieuwe technologische ontwikkelingen zoals bovengenoemde slimme brillen, apparatuur voor in huis of apps.
Hoewel functie zwaarder weegt dan vorm als het betekent dat ik beter kan navigeren of teksten kan lezen, is de vorm echt iets waar je als ontwikkelaar rekening mee moet houden. Je wilt er niet als een marsmannetje bijlopen. Als je s ochtends eerst een half uur bezig bent om jezelf vol te hangen met een bril, vijf trilbanden en nog wat sensoren op het lichaam gaat er iets niet goed. Een grote uitdaging bij digital health toepassingen voor blinden of slechtzienden is een product verzinnen dat compact is en een logische vorm heeft, zodat je het onopvallend kunt dragen.
Lees het volledige artikel over digital health op www.smarthealth.nl
Meer over navigeren met behulp van smart glasses