Hersenimplantaat zou blinden deel van zicht terug kunnen geven

Nieuw hersenimplantaat

De Voorste Kamer berichtte eerder al over een nieuw hersenimplantaat dat het in de toekomst mogelijk zou moeten maken blinden een deel van hun zicht terug te geven. Niet werkende ogen worden omzeild, en beelden worden rechtstreeks naar de hersenen gestuurd, waar een blind persoon dan bijvoorbeeld de contouren van een persoon of een voorwerp kan waarnemen. Nieuws dat niet alleen hoopgevend is, maar ook vragen oproept. Daarom namen we contact op met het Nederlands Herseninstituut.

Het onderzoek toont aan dat je door meerdere elektroden tegelijk te stimuleren, een beeld kunt creëren van maximaal 1.024 pixels in de hersenen. Niet duidelijk is echter hoe het werkt als beelden zich spontaan in je gezichtsveld bevinden?

“In de toekomst zouden we een camera willen gebruiken. Bijvoorbeeld in de bril gedragen door de gebruiker. De camerabeelden worden dan omgezet in hersenstimulatiepatronen. De gebruiker ziet een abstracte weergave van waar de camera op gericht is, in de vorm van puntjes op een soort van matrixbord in de waarneming,” verduidelijkt Pieter Roelfsema, onderzoeksleider en directeur van het Nederlands Herseninstituut.

Eerder ontwikkelde implantaten, zoals de retinachip, die in 2013 ook drie Nederlanders een deel van hun zicht terug gaf, worden in het oog geplaatst. Het hersenimplantaat waar het nu om gaat, wordt, zoals de naam al zegt, in de hersens geplaatst. Welke risico’s zijn hiermee gemoeid?

Roelfsema: “Het vergt een hersenoperatie met alle risico’s van dien. Dus we moeten eerst zeker weten dat dit veilig is. Wanneer iemand op latere leeftijd blind wordt, heeft de visuele hersenschors zich toegelegd op de verwerking van visuele beelden. Wanneer die informatie wegvalt, omdat er geen informatie van de ogen meer binnenkomt, dan zitten de hersencellen in de visuele hersenschors te wachten en dan zou de prothese weer informatie kunnen aanreiken. Dat zou op zichzelf geen problemen kunnen veroorzaken. Wel is het belangrijk niet teveel stroom te gebruiken bij het stimuleren van hersencellen omdat er anders epilepsie zou kunnen ontstaan. We kennen gelukkig de veilige marges uit eerder onderzoek.”

Wanneer zouden eventuele tests met mensen aan de orde zijn? Wat is het vermoedelijke tijdpad?

“We hopen in 2023 een klein aantal, bijvoorbeeld 5 of 6, blinde mensen te kunnen implanteren, maar dat is dan nog steeds een experiment, geen behandeling. We moeten nog goedkeuring aanvragen van de medisch ethische commissie voor dat experiment, dus het zou ook nog later kunnen zijn. Als dat experiment succesvol is duurt het toch nog een paar jaar voordat het een beschikbare behandeling is waar meer mensen van kunnen profiteren. Dat heeft te maken met veiligheid, wet en regelgeving.”

Zie ook: Prachtig nieuw onderzoek toont ook complexiteit blindheid opnieuw aan

Bron: Voorste kamer, Redactie 18-12-2020