Een creatief beroep

Creatief beroep

Hoe komt iemand met een handicap er in ’s hemelsnaam bij om kunstenaar te worden?
Kunst ís handicap!” riep een beeldend kunstenaar uit toen ze hoorde dat haar blinde neef plannen had het theater in te gaan.
Met die uitspraak bedoelde ze vooral de onzekere financiële positie van veel kunstenaars. En ja, ligt het voor de meeste mensen zonder handicap al niet erg voor de hand om een ‘creatief beroep‘ te kiezen, voor veel mensen met lijkt het een keuze die vanwege de handicap is uitgesloten.

Kunstenaar is geen ‘gehandicaptenberoep’ zoals receptionist of administratief medewerker. Wil je als gehandicapte naar een kunstvakopleiding dan is dat vaak niet gemakkelijk. Op kunstacademies rijden regelmatig rolstoelende studenten rond. Conservatoria worden ook weleens bezocht door met name blinde en slechtziende studenten, maar op toneelscholen zijn mensen met beperkingen uiterst zeldzaam. In de jaren tachtig studeerde er een dove student af aan de Utrechtse academie voor Woord en Gebaar. De eerste student met beperkingen die afstudeert aan een dansacademie is tot nu toe niet gesignaleerd.

Gelukkig zijn er talentvolle kunstenaars met beperkingen die – opleiding of niet – de stap naar dat ‘creatief beroep’ gewaagd hebben en succesvol zijn.

Bert van den Brink

Neem Bert van den Brink, jazzpianist, blind en parttime docent aan het Utrechtse conservatorium. Blind-zijn heeft hem nooit gehinderd in zijn muzikale carrière. Van vooroordelen heeft hij weinig last. Docenten van het conservatorium accepteerden het dat hij minder repertoire tegelijk kon leren. Veel pianoliteratuur is gebrailleerd. Problemen heeft hij wel met de nieuwste synthesizers, want die voel je niet meer.

De handicap maakt je snel tot eenling, maar dat heeft niet alleen nadelen: je mag je eigen normen hanteren en je kunt je eigen programma opstellen. Je moet geen eigen verzinsels maken over wat je allemaal niet kunt.

Tegen zijn studenten met of zonder handicap zegt hij altijd:

ge zult het eerst proberen.

Vincent Bijlo

Anders was de gang naar het toneel van ‘visueel uitgedaagde’ cabaretier en schrijver Vincent Bijlo. Hij had altijd al een drang om zich te uiten.
Toen hij in 1988 een door de CG-Raad georganiseerd cabaretfestival won verruilde hij zijn studie Nederlands voor de planken, zonder opleiding aan de kleinkunstacademie.
Vincent Bijlo ziet zijn handicap niet als een beperking of kwaliteit, maar als een gegeven, hoogstens een authentieke invalshoek.

Het is mijn taak om op het podium de muren van angst, onbegrip, schaamte en vooroordelen te slopen. Want pas als ik die muren sloop, luistert mijn publiek naar wat ik te zeggen heb, pas dan is er sprake van kunst.