Vlinders

Vlinders

Er zijn veel vlinders die ontkennen eerst rups te zijn geweest
Gerd de Ley

Een paar rupsen zullen we wel moeten verdragen,
als we ooit een vlinder willen zien
Antoine de Saint-Exupéry

Illusies zijn de vlinders van de lente van het leven
Peter Sirius

Vlinders
Het geluk is een vlinder en niet gemakkelijk te vangen
Liesbeth Witters

Herinneringen zijn insecten:
vlinders of wespen
Clem Schouwenaars

Vele mensen zijn lieve vlindertjes buiten,
maar lastige bromvliegen thuis
Eliza Laurillard
De vlinder telt geen maanden doch momenten
en heeft tijd genoeg
Tagore

Vlindertje
Eens op een dag droomde ik, Zhuang Zi, dat ik een vlinder was,
een vlinder die fladderend rondvloog,
tevreden met zichzelf, en zich niet bewust dat ze mij was.
Plotseling werd ik wakker
en begon me er rekenschap van te geven dat ik nog altijd Zhuang Zi was.
Nu is de vraag of ik Zhuang Zi ben die droomde dat hij een vlinder was,
ofwel een vlinder die droomde dat hij mij was.
Toch bestaat er noodzakelijkerwijs een verschil tussen mij en die vlinder.
Dat noemen we dan maar de Verandering der Dingen.
Zhuang Zi

8 reacties

  2. Ja ja, vlinders zijn ware eclectici: ze verkennen hun omgeving en bewaren het goede. Als ik mij niet vergis, dan heeft het van origine Griekse woord “psyche” ook te maken met vlinders. Vlinders vertonen zich niet zo gauw in een ongunstig milieu. Ze laten zich pas zien als het veilig is.

    Beantwoorden

  3. hoi Kim
    het lijkt wel of er steeds minder vlinders zijn .
    Want dit jaar niet zoveel soorten vlinders in de tuin gezien .
    fijne zondag
    groetjes Rita .

    Beantwoorden

  5. “de bezielende adem”, de “ziel” zelve, maar ook de “vlinder”. Aan deze dubbele beteekenis heeft het allegorische verhaal harer lotgevallen zijn aanzijn te danken. Zoals het daar ligt is het eerst in de tweede eeuw van onze jaartelling ontstaan, doch de kern er van is hoogstwaarschijnlijk op de overleveringen van grieksche dichters en wijsgeeren gegrond. Apuleius, een wijsgeer, die onder de regeering van keizer Hadrianus (117 – 138 na Chr.) leefde, verhaalt als volgt:

    In oude tijden leefde op aarde een koning ( volgens sommigen was het de zonnegod Helios ), die drie zeer schoone dochters had. De beide eersten vonden spoedig echtgenooten, maar de jongste, de bekoorlijke Psyche, bezat zulk eene volmaakte schoonheid, dat geen minnaar haar durfde naderen, maar allen haar als een goddelijk wezen vereerden. Ledig stonden de tempels van Aphrodite, want aan Psyche betuigde men zijne hulde, als de in het vleesch verschenen godin der liefde, wie men offers wijdde en om hare gunst smeekte. Deze roem wekte den nijd en den toorn van Aphrodite in zulk eene hooge mate op, dat zij besloot het lieftallige meisje in het verderf te storten. Maar ook de koning zag deze hooge vereering zijner dochter met diepe droefheid, want hij vreesde te recht, dat zij daardoor veroordeeld zou zijn om ongehuwd te blijven, terwijl zijne beide andere veel minder schoone dochters hem goede schoonzonen gegeven hadden. In zijne bezorgdheid zond hij boden naar het orakel van Delphi, om daar te vragen, hoe hij zich eenen geschikten schoonzoon voor zijne dochter verschaffen kon; maar als eenig antwoord beval het orakel hem zijne dochter naar den top van eenen berg te brengen, en haar daar in de woestenij aan haar lot over te laten, daar het noodlot haar bestemd had, om niet de bruid van eenen sterveling, maar van eenen gevleugelden draak te worden. Hoewel met diepe smart vervuld, meenden hare ouders te moeten gehoorzamen en, in rouwkleederen gehuld, en door het jammerende volk vergezeld, werd Psyche op den woesten, onbewoonden bergtop gebracht en daar aan haar lot overgelaten. Dit was nog slechts het begin der wraak van de afgunstige Aphrodite. Zij beval nu ook haren zoon Eros eene zijner scherpste gouden pijlen te nemen, het hart van Psyche te doorboren, en daardoor in hare borst eene ongeneeslijke liefde voor den gemeenste en geringste aller menschen, die op de aarde woonden, optewekken. Met vreugde maakte zich de god, die in het leed der menschen behagen schept, tot de vervulling van dien last gereed; maar op het oogenblik, dat hij wilde schieten, kwetste hij zich zelven met de punt van eene zijner pijlen; het wapen viel uit zijne hand en de gewonde Eros ontbrandde nu in de hevigste liefde voor het schoone meisje, zodat hij haar in plaats van namelooze smart hemelsche zaligheid bereiden wilde. Nauwelijks zag zich dus de schuchtere Psyche op den eenzamen bergtop van iedereen verlaten, toen plotseling een zachte zephyr haar omsuisde, haar op bevel van Eros ophief en naar den eeuwig bloeienden tuin, die zijn paleis omringde, heenvoerde, terwijl zij in eenen diepen slaap gedompeld was.
    J.W. Waterhouse: Psyche gaat de tuin van Eros binnen.
    Toen zij eindelijk hare oogen opsloeg, zag zij zich in eenen betooverenden lusthof bij een schitterend paleis, waar stemmen van onzichtbare wezens haar liederen van troost toezongen, onzichtbare handen haar bedienden, en geesten der liefde haar omzweefden. Onuitsprekelijk gelukkig, legde zij zich des avonds op hare legerstede, en sluimerde in op hare zachte kussens. Maar elken nacht, als de zon onder de kim gedoken was en duisternis de aarde overdekte, bezocht haar haar jeugdige minnaar, ongezien en ongekend, en maakte haar onuitsprekelijk zalig door zijne liefkozingen, ofschoon hij haar ten strengste verbood om ooit naar zijnen naam te vragen, of te trachten hem te zien. Canova : Psyche en Eros
    Psyche beloofde hare nieuwsgierigheid te zullen bedwingen, doch toen de eenzaamheid der dagen, daar de god haar telkens vóór het aanbreken van den dageraad weder verliet, zich al meer en meer begon te doen gevoelen, en de verveling haar teisterde, smeekte zij haren minnaar haar te vergunnen, dat hare beide gehuwde zusters eenigen tijd bij haar, die zij gestorven waanden, zouden mogen doorbrengen, en Eros stond dit toe, hoewel met weêrzin, daar hij hiervan niets goeds verwachtte. Al te spoedig werd zijne vrees bevestigd. Nadat Psyche hare zusters juichend ontvangen had, schilderde zij haar het geheimzinnig geluk, dat zij genoot, met de levendigste verwen, en dit maakte de hevigste jaloerschheid bij hare zusters gaande. Door dien hartstocht gedreven wisten zij op listige wijze twijfel in het hart der gelukkige Psyche te doen ontwaken, haar te doen gelooven, dat de geheimzinnige nachtelijke bezoeker misschien een schrikwekkend, walgelijk, monster was, hetwelk het daglicht schuwde, zodat zij zich eindelijk liet overhalen om zich zekerheid te verschaffen, en, zoo hare vermoedens bewaarheid werden, het ondier aan hare wraak opteofferen. De nacht kwam, en met hem de onzichtbare, niets kwaads vermoedende minnaar. Nauwelijks was deze echter in eenen diepen slaap gedompeld, of Psyche stond zachtkens van hare legerstede op, stak eene lamp, die zij gereed gehouden had, aan, wapende zich met eenen dolk, en keerde in de diepste stilte naar den slapende terug. Hoe groot was echter hare blijde verrassing, hare zalige verrukking, toen zij, in plaats van eenen afschuwelijken draak, den schoonen, goddelijken jongeling ontwaarde, met boog en pijlkoker aan zijne voeten, terwijl hij in zoete droomen zacht glimlachende en met blozende wangen daar lag te sluimeren. Zij kon zich aan den aanblik van haren geliefde niet verzadigen, en in de overmaat der verrukking, waarmede zij zich over hem heen boog, om bij het schijnsel harer lamp zijn aangezicht van naderbij te aanschouwen, ontbrak haar de noodige behoedzaamheid, zoodat een droppel heete olie op den ontblooten schouder van den slapende viel, hem door de pijn wekte en plotseling deed opspringen. Vóór hem stond de van liefde en schrik sidderende Psyche, en Eros bevroedde terstond de oorzaak van alles; hij begreep, dat Psyche hem minder geloofd had, dan hare zusters. Eros en Psyche, een film van Timo Linnasalo (?) (1998?)
    In den grootsten toorn deed hij haar de bitterste verwijten over haar wantrouwen, verklaarde, dat zij voor altijd zijne liefde verbeurd had, en toen hij nu wegvloog, verdween met hem het heerlijke paleis en alle pracht, terwijl de wanhopige Psyche eenzaam op den top van eenen naakten heuvel achterbleef. Vruchteloos hoopte zij in de volgende nachten op zijne terugkomst, en lange dagen dwaalde zij jammerend en klagend rond om hem te zoeken. Zij snelde van den éénen tempel naar den anderen, overal naar hem vragend, en toen zij nergens eenig spoor van hem ontdekte, stortte zij zich, waanzinnig van smart, in eenen stroom, dien zij op haren weg ontmoette; maar de medelijdende golven droegen haar behouden naar de overzijde. Op haren tocht kwam zij ook in de steden, waar hare zusters heerschten. Aan beide verhaalde zij, dat Eros haar verstooten had, omdat hij met haar wilde huwen. Beide geloofden het en stortten zich van de rots, waar Psyche vroeger was achtergelaten, denkende door eenen Zephyr te zullen worden gedragen, doch zij vielen in den daaronder gelegen afgrond te pletter. Eindelijk, toen geen der goden het gewaagd had, uit vrees voor de nog altijd niet verzoende Aphrodite, om zich harer te erbarmen, ging Psyche zelf vrijwillig tot de vertoornde godin, wierp zich aan hare voeten, smeekte haar om vergiffenis en verklaarde, haar als slavin te willen dienen. De godin liet zich verbidden, doch legde haar eene reeks van zware beproevingen op; eerst dan, wanneer zij die alle gelukkig had volbracht, zou zij volkomen vergiffenis erlangen. – Vooreerst gaf Aphrodite haar nu eene menigte van de meest verschillende, door elkander gemengde zaden, en bedreigde haar met de vreeselijkste martelingen, zoo het haar niet gelukken mocht, om al deze zaadkorrels naar hare soorten te scheiden. Bijna gaf Psyche zich reeds aan de wanhoop over, toen eene menigte medelijdende mieren kwam aanloopen, en al de korrels zorgvuldig afzonderde en rangschikte. Na het gelukken dezer eerste proef zond Aphrodite haar naar een steil, ontoegankelijk gebergte, aan welks loodrechte rotswanden heilige, goudwollige schapen weidden, wier beet doodelijk was; van deze schapen moest Psyche eene wolvlok halen. Reeds geloofde zij zich reddeloos verloren, en wilde door van de rots in de daaronder stroomende rivier te springen een einde aan haar leven maken, toen het riet uit die rivier haar fluisterend toeriep, dat zij die dieren voorzichtig sluipend in het middaguur moest naderen, omdat zij dan, vluchtende door de verterende hitte, in een schaduwrijk, koel dal sluimerden, en zij zelve derhalve dan niets van hen te vreezen had. Zij volgde dezen raad en bracht de vlok aan de verwonderde godin. Als derde proef werd haar opgelegd om met eene urn naar de Styx aftedalen, en die, met het water der rivier gevuld, terugtebrengen. Radeloos ging Psyche op weg, toen een adelaar op haar toevloog, de urn in zijne klauwen nam, en haar spoedig met het donkere water gevuld wederbracht. –
    Thans volgde de vierde en laatste, maar ook de zwaarste proef, die daarin bestond, dat Psyche uit de onderwereld bij Persephone een deel van de schoonheid van deze moest halen, daar Aphrodite haar eigen schoonheid had verloren bij het verplegen van haren zoon, die nog steeds door de wonde, welke Psyche hem onwillens had toegebracht, ziek ternederlag. Psyche daalde af in de onderwereld, ontving daar in eene doos wat zij verlangde, en had reeds een gedeelte van den vreeselijken weg met blijdschap afgelegd om terugtekeeren. Maar toen zij bedacht, dat ook hare schoonheid zeer geleden had en door haren diepen kommer verwelkt was, kon zij de verzoeking niet wederstaan, om ook die door de schoonheid der onderaardsche godin te herstellen. Nauwelijks weder in het daglicht gekomen opende zij de doos, maar hieruit steeg plotseling een donkere, doodelijke damp op, die zich om haar hoofd samenrolde, zoodat zij bleek en bewusteloos ter aarde zonk. Nu zou het met haar gedaan geweest zijn, doch Eros waakte nog steeds over haar. Hij had zijne innige liefde niet kunnen vergeten, en hij was het ook geweest, die reeds vroeger haar in stilte door alle nooden geholpen had. Hij snelde naar haar toe, raakte haar met eene zijner pijlen aan, nam haar in zijne armen naar den Olympos en smeekte Zeus om de verlossing der geliefde; de godenkoning verhoorde zijne bede; hij wist Aphrodite te verzoenen en schonk Psyche de onsterfelijkheid. Zij werd daarop met haren bruidegom onafscheidelijk verbonden.
    Al de goden verheugden zich in hun beider geluk en vierden met hen hun bruiloftsfeest. Na zijn huwelijk trok Eros zich geheel in den helderen hemel terug, en hield zich voortaan alleen bezig met te zorgen voor het geluk zijner gemalin; slechts een meer zinnelijke broeder, Pothos , de god der begeerte, was op de duistere aarde achtergebleven en voert nog de heerschappij over de menschen. Uit het huwelijk van Eros en Psyche werd, toen de tijd daar was, eene dochter geboren, die den naam droeg van “de gelukzaligheid”. –
    De zin dezer mythe is, dat de menschelijke ziel door te streven naar het goede en schoone de gelukzaligheid deelachtig kan worden. Immers Eros is de personificatie van het schoone en goede, Psyche van het streven daarnaar. Volgens de platonische wijsbegeerte, waaraan de behandeling van deze mythe door Apuleius zich aansluit, heeft de ziel een voorbestaan gehad, waarin zij onbewust met het goede en schoone verbonden was. Dat voorbestaan is in de mythe uitgedrukt door het zalige leven, dat Psyche in het paleis van Eros leidde. Hare zusters, dat wil zeggen: de lagere menschelijke begeerten en hartstochten, halen haar over tot strafbare nieuwsgierigheid. Daarop verlaat Eros haar, en zij zelve valt op de aarde. In dat aardsche leven behoudt zij echter de herinnering aan het goede en schoone, waarmede zij vroeger verbonden was, en onder de moeite en het lijden van het aardsche leven blijft zij naar eene hereeniging streven. Hare zusters, de booze hartstochten, worden vernietigd; Psyche reinigt zich door zwaren arbeid; het rijk des doods overweldigt haar door zijne macht, maar juist daarna gaat zij naar den hemel, om eeuwig met Eros, d.i. met het goede en schoone vereenigd te zijn. Uit die verbintenis spruit de gelukzaligheid. –
    Gewoonlijk wordt Psyche afgebeeld met vleugels als die van eenen vlinder of wel eenen vlinder, haar zinnebeeld, in de geopende hand houdende.

    Beantwoorden

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Meer informatie over hoe uw reactiegegevens worden verwerkt.