Bij audiodescriptie worden de stiltes tussen de dialogen gebruikt om informatie te verschaffen over belangrijke zaken die zich op dat moment afspelen. Dit kan bijvoorbeeld een deur zijn die ergens in alle stilte wordt opengedaan. Als het van belang is voor het verhaal zal een stem dat vertellen. Deze stem is dan de verteller van de film. In de film Zwartboek wordt alles ingesproken door Derek de Lint terwijl hij ook een hoofdrol speelt in Zwartboek. Het kan ook gewoon een ingehuurde verteller zijn met een aangename stem.
Uitleg
Vanuit zijn moderne studio in Soest zorgt Mereijn van der Heijden (27) ervoor dat slechtzienden of blinden net zoveel plezier aan een film(pje) kunnen beleven als de bioscoopbezoeker die wel kan zien. Het sleutelwoord daarbij: audiodescriptie (AD).
Met de techniek van audiodescriptie wordt een extra geluidsspoor aan een film, internetfilmpje of tv-programma toegevoegd. Daarop is een voice-over te horen die scènes in een film beschrijft die een blinde of slechtziende zelf niet kan zien. Hoe dat in de praktijk werkt, laat Mereijn horen aan de hand van een van zijn laatste klussen, de Blu-Ray versie van de film Tirza.
Hoofdrolspeler Gijs Scholten van Aschat zit op het toilet. Spreken doet hij niet in deze scene. De voice-over van Thom Hoffman beschrijft de situatie waarin Van Aschat een brief opent en een kindertekening van de kast trekt. Beelden die goed te volgen zijn voor iemand die kan zien. Niet voor een blinde of slechtziende. 
Toen Mereijn met de techniek in aanraking kwam, was er wel scepsis. Niet alleen bij mensen die wel kunnen zien, maar ook van visueel gehandicapten zelf. Het beeld en de sfeer die daarmee in een film gemaakt kan worden, is immers een van de belangrijkste elementen die bij de beleving van film hoort. Toch merkt hij dat er binnen de blinden- en slechtziendenwereld steeds meer mensen enthousiast worden. “Ik ken een blind persoon die er in het begin niks van wilde weten. Hij beleefde echter een van de eerste producties in Nederland met audiodescriptie: de film Blind. Daarna was hij helemaal om. Toen ik hem sprak werd hij er heel emotioneel van. Hij stond met tranen in zijn ogen en had enorm van de film genoten.”
Sociale aspect
Er zijn bijna geen studio’s in Nederland die audiodescriptie produceren. Mereijn heeft met zijn bedrijf SoundFocus eigenlijk het monopolie. Niet dat hij daar veel mee bezig is. Het gaat hem er vooral om dat het hele proces goed gebeurt. “Ik heb veel voorbeelden gezien van hoe het niet moet. Dat vind ik jammer. Voor mij is het geen sluitpost bij een productie, maar een wezenlijk onderdeel. Het plezier dat die kunnen zien aan een film beleven, wil ik ook overbrengen aan blinden en slechtzienden. Zodat ook zijn samen met hun vrienden en bekenden naar de bioscoop kunnen.” Dat laatste is belangrijk voor Mereijn. “In België is een belangenvereniging die speciale bioscoopavonden organiseert voor blinden en slechtzienden met films met amateuristische audiodescriptie. Dat wil de doelgroep niet. Die willen in de bioscoop gewoon tussen mensen zitten die wel kunnen zien. Het sociale aspect van een avondje uit is belangrijk voor ze.”
Professionele stemacteurs
Tijdens zijn opleiding als sound designer aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht kwam Mereijn in aanraking met Audiodescriptie. Om precies te zijn toen hij in 2007 stage liep in Brussel. “De techniek boeide mij, ik ben er tijdens mijn stage volop mee bezig geweest. Na mijn stage wilde ik er meer van weten en kwam ik terecht in Engeland. Een land waar ze er al veel verder mee zijn dan hier. Dat komt omdat de BBC veel televisieprogramma’s van audiodescriptie voorziet. De manier waarop ze dat doen, passen ze ook bij films toe. Dat is niet de manier die ik voor ogen heb. Vaak is het de beschrijver/scriptschrijver die in een hoekje van de studio de voice-over inspreekt. Ik vind dat audiodescriptie meer moet aansluiten bij de geluidskwaliteit van een soundtrack van een film. Dus werken met een professionele stemacteur, goede opnames en een goede mix. 
Meer lezen, tevens bron van deze tekst
Nieuwe website: allesoveraudiodescriptie.nl
Televisie kijken, naar het theater gaan, een museum bezoeken, de nieuwste YouTube filmpjes bekijken of je favoriete club aanmoedigen in het voetbalstadion. Dat kan óók als je slechtziend of blind bent. Hoe? Dankzij audiodescriptie. Maar wat is audiodescriptie precies? En hoe ziet het aanbod audiodescriptie eruit? Om meer bekendheid te geven aan audiodescriptie lanceert het Bartiméus Fonds de website allesoveraudiodescriptie.nl.
Audiodescriptie (of: beeldbeschrijving) is een nog relatief onbekend begrip. Zelfs een groot deel van de mensen die slechtziend of blind is kent het niet. Maar audiodescriptie maakt een wereld van verschil. Door het toevoegen van beeldbeschrijvingen aan bijvoorbeeld films, theatervoorstellingen of video’s, kunnen ook mensen met een visuele beperking hiervan genieten. Zelfstandig, zonder dat het gezin, familie of vrienden hoeven vertellen wat er in beeld, op het podium of op het sportveld is te zien.
De website allesoveraudiodescriptie.nl biedt een up-to-date overzicht van het complete aanbod audiodescriptie in 6 categorieën: televisie, bioscoop, online video, theater, musea en sport. Daarnaast beantwoordt de website meest gestelde vragen over audiodescriptie: welke soorten zijn er, wat zegt het VN-verdrag voor de rechten van de mens over audiodescriptie en waarom is de lobby voor meer audiodescriptie nog steeds zo hard nodig?
Het Bartiméus Fonds zet zich in voor het vergroten van het aanbod audiodescriptie in Nederland en maakt zich sterk voor een inclusieve samenleving. Want hoe meer mensen weten wat audiodescriptie is en hoe meer mensen het aanbod kennen, hoe meer ze kunnen meedoen!
Eerste opera met audiodescriptie in Duitsland
Voor het eerst in Duitsland was zaterdag 7 maart een operavoorstelling voorzien van live audiodescriptie. Het Heidelberger Theater bracht de Mozart-opera Titus op deze wijze voor zo’n 140 blinde en slechtziende bezoekers uit heel Duitsland. De audiodescriptie gaf gedetailleerde beschrijvingen van het toneel zelf, de spelers en de handeling. Daarnaast konden bezoekers de middag voorafgaand aan de voorstelling via rondleidingen al kennismaken met het podium, de kostuums en de maskers. Zelfs aan de tijd die de mensen doorbrengen in de foyer voor, tussen en na de voorstelling was gedacht: daarvoor werd een audio-rondleiding ter beschikking gesteld.
Het Heidelberger Theater wordt de komende jaren uitgebreid gesaneerd. Diverse betrokkenen, waaronder de burgemeester van Heidelberg, maken zich nu actief voor de permanente installatie in het theater van de overdrachtstechniek die noodzakelijk is voor dergelijke voorstellingen. De Zauberflöte van Mozart staat al als volgende drempelvrije voorstelling voor blinden en slechtzienden geprogrammeerd, zij het in de Opernzelt, dat is de tijdelijke locatie van het Heidelberger Theater gedurende de sanering.
En niet onbelangrijk: Komt het zien
Dankzij de live audiodescriptie en speciale meet & feel inleiding kun je alles volgen. Via een koptelefoon hoor je de audiobeschrijving van onze blindentolken en mis je niets. Zo is theater leuk voor iedereen, óók als je minder of niets ziet.
Kun of wil je niet naar het theater? Dan geniet je online van theater met audiodescriptie bij Komt het Zien! THUIS.
Telefoon: 0513 650681
Lees ook over deze ontwikkelingen Earcatch is de nieuwe naam.